پائیز با همه رنگهای زیبایش کم کم در حال تمام شدن و است و مردم  آماده استقبال از زمستان می شوند . اولین شب زمستان شب چلّه ( یلدا ) نام دارد که  همه ما و شما از این شب خاطرات زیادی بیاد داریم .

شب یلدا از کهن ترین میراث ایرانیان است که ریشه در تاریخ سرزمین پارس ها داشته و از سالیان بسیار دور از سوی مردم ایران و بسیاری از کشورهای دیگر گرامی داشته می شود.

در هزاره های گذشته ایرانیان دریافته بودند که از آغاز دیماه ، روزها به تدریج بلندتر و شب ها کوتاه تر می شود و خورشید هر روز بیشتر در آسمان می ماند از این رو پایان آخرین شب پاییز ،بلندترین شب سال و سپیده دم نخستین روز زمستان هنگام برآمدن "نخستین پرتوهای خورشید تابان "که آن را "مهر" می نامیدند به عنوان لحظه زایش مهر جشن می گرفتند.

بعدها "یلدا" به معنای زاده شدن و یا جشن شب چله نامگذاری شد یلدا جشنی است که در آن مردمان به انتظار سپیده دم و دریافت گرمای مهر تابان می نشینند و این گرمای زندگی بخش را که از طبیعت گرفته اند به یکدیگر هدیه می دهند ( در فرهنگ فارسی عمید نیز آمده یلدا کلمه ای سریانی به معنای میلاد و وقت ولادت است شب اول دیماه ،درازترین شب ها و قریب به 14 ساعت است ).
سبزواری ها نخستین شب دیماه را چله (یلدا ) می گویند . چهل روز اول فصل زمستان یعنی از اول دیماه تا دهم بهمن ماه چله بزرگ و بیست روز پس از آن یعنی دهم تا سی ام بهمن ماه در میان این مردمان چله کوچک نامیده می شود. 

بنا به سنت قدیمی در اولین شب چله کوچکترها به دیدار بزرگترها رفته و با تنقلاتی همچون برگه هلو ،برگه زردآلو ،آلوچه و... میوه هایی از جمله هندوانه و انار پذیرایی می شدند.
کرسی خانه محل تجمع همه اقوام و فامیل بود و در آن شب شاهنامه خوانی ،امیر ارسلان و حیدربیگ به خاطرات خوش آن می افزود همچنین خوردن برف و شیره انگور با مخلوطی از گیاه بایان به صورت کف از سنت های قدیمی شب چله بود .

خراسانی ها اعتقاد دارند که هریک از میوه ها خواص مخصوصی دارد و هرنوع میوه ای را که در شب چله بخورند خواص و فواید آن تا سال آینده همان وقت در بدن آنان خواهد ماند و آنها را از گزند بسیاری از حشرات و جانواران و حتی برخی بیماری ها حفظ خواهد کرد .
 در میان میوه ها هندوانه بیش از دیگر میوه ها مورد توجه است و خواص بی شماری برای آن ذکر می کنند از جمله اینکه هندوانه گرمیت مغز و سوزندگی جگر را رفع می کند .

خراسانی ها معتقدند هر کس در شب چله هویج ،گلابی ،انار و زیتون سبز بخورد از گزند جانوران و به ویژه نیش عقرب در امان خواهد بود؛ هر کس انگور بخورد در تابستان سال بعد حیضه نخواهد شد ؛اگر حلوا ارده بخورد به درد چشم مبتلا نمی شود و سیر یا ترشی سیر بخورد از درد مفاصل در امان می ماند و مردم در واقع با خوردن این میوه ها هم از خواص آن برخوردار می شدند و هم با میوه های فصل تابستان و پاییز وداع می کردند. 

آنچنان که بزرگترها می گویند در این بلندترین شب سال در روستاها یکی از رسم ها این بود که کودکان ، دخترها و پسرها به خانه افراد مسن تر رفته و در کنار شب نشینی ،خوردن میوه ها و تنقلات و بازگو کردن قصه های قدیمی(اوسنه) ،در کارهای صاحبخانه به او کمک می کردند.
یکی دیگر از رسوم ایام چله زمستان در روستاها خواندن اشعاری ویژه چله کوچک از زبان "بهمن و عمو نوروز" بود که هنگام رسیدن این چله (بیست روز پایانی بهمن ماه )به ماه نوروز(اسفندماه) ورد زبان روستائیان بود.

یاد ایام قدیم بخیر که هندودانه های بزرگ دیم ، کدو ، شلغم ، چقندر و هویج هایی که در داخل حیاط منازل در داخل گودالی تا این شب نگهداری می شد و در شب چله این میوه های خوشمزه از این گودالها بیرون می آمد و برای شب نشینی طولانی این بلندترین شب سال آماده می شد .

پدر بزرگها و مادر بزرگها با گفتن قصه های قدیمی (اوسنه = افسانه در گویش محلی ) این شب نشینی های دور کرسی را گرم و با صفا می کردند . خوردن هندوانه ، خربزه ، کدو ، شلغم ، چقندر هم که گویا واقعا حالا دیگر طعم شیرین گذشته خود را از دست داده است ، دور این کرسی ها و این جمع صمیمی صفای وصف نشدنی داشت .

دریغا آن شب های همراه با صفا و صمیمیت گذشت و امروز در این زندگی ماشینی در بیشتر خانه ها تلویزیون و... جای اوسنه های مادربزرگ را گرفته ، دیگر از کرسی و حرارت مطبوع آن خبری نیست . بیشتر روستائیان هم شاید کرسی های قدیمی خود و شب های چله زیبای قدیم را به آتش فراموشی سپرده اند و محو دنیای تصنعی این جعبه جادویی شده اند.

اما برای اینکه خاطرات شیرین گذشته برای ما و شما زنده شود و یادی از گذشته های نه چندان دور خود بکنیم لازم دانستم در این مطلب درباره شب چله صحبت کنیم و از شما عزیزان هم درخواست داریم خاطرات و نظرات خود از شب های چله را در قسمت نظرات این مطلب ارسال کنید تا همه استفاده نمایند.

یلدایعنییادمانباشدکهزندگیآنقدرکوتاهاستکه 1 دقیقهبیشترباهمبودنرابایدجشنگرفت.

شب یلدای خوبی را برای شما دوستان عزیز ، بازدیدکنندگان محترم وبلاگ و هم روستائی های عزیزم در روستای با صفای تندک آرزومندم.